„Poznanie siebie jest początkiem wszelkiej mądrości” powiedział Arystoteles.

Poznanie siebie powinno być na pierwszym miejscu obowiązkowych przedmiotów w szkole. Kiedy poznasz siebie i zdobędziesz wgląd w to kim jesteś, cała reszta jest łatwa.

W zależności od tego w jakiej części świata przyszło nam się urodzić, narzędzia samopoznania są różne.

Sposoby na odkrywanie swojej tożsamości są uwarunkowane kulturowo

W kulturach zachodnich, krajach Europy i Ameryki Płn., dominuje szkiełko i oko, którego wyrazem są testy psychometryczne, psychologiczne, testy mierzące inteligencję oraz różnego rodzaju psychoterapie.

W Indiach odwołuje się do starodawnych praktyk, takich jak joga czy ayurweda, upatrując źródła wiedzy w naturze i dostępie do szerszego strumienia świadomości. Poznajemy siebie poprzez wyciszenie umysłu, czego dokonujemy za pomocą medytacji i różnych technik oczyszczających duszę i ciało, oraz dyscypliny.

W kulturze Maorysów, którzy są potomkami klanów Polinezyjczyków z wysp wschodniej części Oceanu Spokojnego (m.in. Tahiti), narzędziem poznania jest odwołanie się do miejsca, z którego się pochodzi, do pamięci przodków, pamięci ziemi. Poprzez studiowanie historii i rozmowy ze starszyzną rodu dowiadujemy się kim jesteśmy. Gdy doświadczamy trudności życiowych idziemy na zewnątrz, patrzymy w gwiaździste niebo i prosimy przodków o siłę i mądrość, której potrzebujemy, aby rozwiązać sytuację, z którą się zmagamy.

W Stanach Zjednoczonych, gdzie status społeczny jest osiągany a nie dziedziczony, źródłem samopoznania jest praca. Wystawienie swojej osoby, swojego potencjału na możliwość doświadczania świata przez pracę, podróże i interakcje społeczne, z pewnością da nam lepszy wgląd w siebie i podpowie czym powinniśmy się w życiu zajmować. Oczywiście, jest to jeden ze sposobów obok studiowania, czytania, psychoterapii oraz wielu alternatywnych terapii mających swoje korzenie w kulturach wschodnich.

Eksploruj siebie

Dzisiejsze społeczeństwa, w których żyjemy, oferują nam szerokie spektrum narzędzi. Nawet żyjąc w zdecydowanie monokulturowej Polsce możemy eksplorować siebie poprzez podróże, uczęszczanie na medytacje, sesje terapii regresywnej, hipnozy, praktykę wschodnich sztuk walki, studiując, poddając się terapii, czy nawet oglądając wystąpienia TEDx lub wykłady akademickie z najbardziej prestiżowych uczelni świata.

Osobiście jestem zwolenniczką kulturowo-historycznej teorii autorstwa rosyjskiego badacza psychologii rozwojowej, Lwa Wygotskiego. Mówi ona o tym, że rozwój poznawczy odbywa się w socjokulturowym kontekście, a umiejętności dzieci rozwijają się poprzez społeczne interakcje z rodzicami, nauczycielami i innymi wpływowymi osobami w ich otoczeniu.

Stajemy się sobą dzięki innym. Lew Wygotsky

Otoczenie ma potężny wpływ na to jak się zachowujemy, w jakie interakcje wchodzimy, a co za tym idzie, jakie cechy charakteru kształtujemy. Osoby mieszkające w różnych miejscach i chętnie powielające doświadczenie ekspatriacyjne są i stają się coraz bardziej tolerancyjne, otwarte na ludzi i świat. Jest to cenny element kompetencji międzykulturowej.

Wysyłając pracowników na kontrakt do zagranicznego oddziału firmy, zarząd powinien uwzględnić  kompetencję międzykulturową. Należy zbadać poziom otwartości na nowe doświadczenia, empatii, świadomości kulturowej, zaciekawienia odmiennym krajem i ludźmi. Bez takiej weryfikacji decyzja o oddelegowaniu nawet najlepszego pracownika może okazać się kosztownym błędem. Wyobraźmy sobie, że wysyłamy do Indii specjalistę od rozwoju projektów, który poprzednio pracował w Szwajcarii i świetnie się sprawdził. W Szwajcarii, gdzie przywiązuje się ogromną wagę do punktualności i zadaniowego podejścia do pracy, dana osoba mogła się doskonale sprawdzić, nie oznacza to jednak, że będzie ona mieć zrozumienie dla kultury Indii, która jest wysoce relacyjna, a podejście do czasu zupełnie odmienne. Bez zrozumienia otoczenia i reguł w nim panujących nie mamy szans na wykorzystanie swoich twardych kompetencji, stajemy się całkowicie bezużyteczni.

Poniżej 5 narzędzi samopoznania, wywodzących się z odmiennych kulturowo źródeł, które rekomenduję:

1. Joga

Praktyka jogi to coś więcej niż ćwiczenia fizyczne, to ścieżka rozwoju oparta na 8 filarach opisana przez Patanjalego w Yoga Sutrach.

Do 8 filarów należą: przykazania dotyczące postępowania, co robić a czego nie (Yamas i Niyamas), Asany – formy zewnętrzne, które pomagają w samokontroli i zharmonizowaniu ciała, Pranayama – praktyka oddechu, Pratjahara – praktyka zmierzająca do kontrolowania zmysłów, Dharana – koncentracja, Dhyana – medytacja, stan wynikający z długotrwałej koncentracji, oraz Samadhi – stan umożliwiający kontemplację.

2. Kwestionariusz Osobowości Meyers-Briggs

Nazywany również testem 16 osobowości. Jest rozszerzoną koncepcją Carla Gustava Junga, który zaobserwował, że ludzie mają określone preferencje dotyczące kierowania ich energii i „ładowania akumulatora”, sposobu zbierania informacji i podejmowania decyzji. W ten sposób określił on osiem typów osobowości. Isabel Briggs Myers i jej córka Katherine Cook Briggs rozwinęły pomysł Junga w kwestii hierarchii poszczególnych preferencji w każdym typie osobowości i dodały wymiar opisujący nastawienie do świata zewnętrznego. Test MBTI jest popularnym narzędziem, szeroko stosowanym w Stanach Zjednoczonych do celów rekrutacyjnych wyższej kadry kierowniczej. Od kilku lat zyskuje popularność w Polsce.

3. Podróże i zanurzenie się w różnym otoczeniu

Podróże wymuszają na nas wyjście z własnej strefy komfortu, interakcje z innymi ludźmi, komunikację z nimi, odnalezienie się i funkcjonowanie w nieznanym otoczeniu pełnym znaków zapytania. Poprzez radzenie sobie z wyzwaniami, rozwiązywaniem problemów podczas podróży budujemy siłę charakteru i uczymy się o sobie. W obliczu konkretnych sytuacji musimy działać od razu, podróże zatem obnażają nas i naszą osobowość.

Zobacz także: “Na zawsze stajesz się inną osobą” 

4. Praca poza granicami kraju

Doświadczenie podróży połączone z pracą jest bezcenne. Kształtuje kręgosłup moralny i charakter. Uczy tolerancji, otwartości, daje szerszą perspektywę widzenia świata. Dzięki pracy w międzynarodowym otoczeniu widzimy siebie w innym świetle, na zawsze zostajemy ambasadorem swojego kraju, nawet jeśli tego nie chcemy.

5. Świadome ścieżki poszukiwań

Uczymy się z doświadczenia innych, słuchając podcastów, wywiadów, wystąpień TEDx oraz uczestnicząc w programach mentorskich lub sesjach coachingowych.

Wspieram osoby wyjeżdżające za granicę, pomagam odnaleźć sie w nowym środowisku i komunikować się skuteczniej.  Zapraszam do kontaktu.

Katarzyna Richter